Cỏ Tranh

Tên khác: Bạch Mao Căn, Rễ Tranh.

Tên khoa học: Imperata cylindrica P. Beauv., họ Lúa (Poaceae).

Mô tả: Cây Cỏ Tranh là một cây cỏ sống lâu năm, thân rễ mọc bò lan dài sâu dưới đất, lá mọc đứng, hẹp, dài cứng, gân lá ở giữa phát triển, mặt trên nháp, mặt dưới nhẵn, mép lá sắc dễ cứa đứt chân tay. Hoa tự hình chuỳ, máu trắng bông, gió thổi bay đi rất xa.

Bộ phận dùng: Dược liệu là thân rễ đã phơi hay sấy khô của cây Cỏ tranh (Imperata cylindrica P. Beauv.), họ Lúa (Poaceae).

Thành phần hoá học: Rễ Cỏ Tranh chứa chất cylindrin, arundoin, glucose, fructose, acid hữu cơ, muối khoáng.

Công dụng: Lương huyết, chỉ huyết, thanh nhiệt, lợi tiểu. Chữa sốt khát nước, hoàng đản, tiểu tiện ít, đái buốt, đái ra máu, ho ra máu, chảy máu cam.

Bài thuốc: Người hư hỏa, không thực nhiệt, kiêng dùng. Phụ nữ có thai không nên dùng.

    –   Chữa hen: Sinh Mao Căn (Rễ Tranh tươi) 20g. Sắc uống lúc nước còn ấm, sau bữa ăn.

    –   Chữa đái ra máu: Bạch Mao Căn, Thán Khương (Gừng khô sao cháy đen) Thêm Mật Ong trắng. Sắc uống.

    –   Chữa viêm cầu thận cấp (Bệnh viện Ngô Quyền Hải Phòng): Mã Đề 10g, Kim Ngân Hoa 10g, Rễ Cỏ Tranh 10g, Cam Thảo Nam 10g, Kim Anh Tử 10g, Đậu Đen 10g, Hoàng Đằng 10g, Kinh Giới 10g, Cỏ Mần Trầu 10g. Đổ 3 bát nước, sắc còn 1 bát, uống mỗi ngày 200 – 300 ml.

    –   Chữa hư lao trong đờm có máu. Cũng có thể dùng chữa lao phổi, giãn phế quản, ho ra máu, chảy máu cam: Nước uống Tam Tiên (3 thứ tươi) Rễ Cỏ Tranh tươi 30g, Ngó Sen tươi 30g, Rễ Tiểu Kế tươi 15g. Sắc uống.

    –   Chữa đái ra máu: Rễ Cỏ Tranh 30g, Rễ Đại Kế 15g, Sắc uống.

    –   Lợi niệu, chữa phù thũng do viêm thận cấp tính, bí tiểu tiện. Còn dùng chữa cả hoàng đản do thấp nhiệt, ho gà: Rễ Cỏ Tranh tươi 30g, Vỏ quả Dưa Hấu 30g, Râu Ngô 9g, Xích Tiểu Đậu 12g. Sắc uống